1. Meslek Personeli

Meslek personeli, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun asli görevlerinde çalıştırılmak üzere, özel yarışma sınavı ile hizmete alınan, yetiştirilen, sermaye piyasası alanında ihtisas sahibi personeldir. Meslek personeli kurul başkan yardımcısı, daire başkanı, daire başkan yardımcısı, sermaye piyasası başuzman, uzman ve uzman yardımcısı, başuzman hukukçu, uzman hukukçu ve uzman hukukçu yardımcısı ile bilişim başuzmanı, bilişim uzmanı ve bilişim uzman yardımcılarından oluşur.
Meslek personeli yardımcılarının seçimi, yetiştirilmesi ve yetkilendirilmesi belirli kurallara bağlanmıştır. Yarışma sınavları ile seçilen adaylar en az üç yıllık bir yardımcılık döneminden sonra yeterlik sınavına tabi tutulmakta ve bu sınavı başaranlar Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanı,  Sermaye Piyasası Kurulu Uzman Hukukçusu, Sermaye Piyasası Kurulu Bilişim Uzmanı unvanını kazanmaktadırlar.

Mesleki çalışmalarını, bağımsızlık ilkesine göre yapan SPK meslek personeline, bu çalışmalar sırasında resmi ve özel kişi ve kuruluşların gereken kolaylık ve yardımı göstermesi Kanunen zorunlu bulunmaktadır.

1.1. Sermaye Piyasası Kurulu Meslek Personelinin Görevleri

Sermaye Piyasası Kurulu meslek personelinin görevleri ile uğraştıkları konular aşağıda gösterilmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulu meslek personeli:

1. Sermaye Piyasası Kanunu ve diğer kanunların sermaye piyasası ile ilgili hükümlerinin uygulanmasını sağlamak ve her türlü sermaye piyasası işlemlerini izlemek, incelemek ve denetlemek,
2. Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi kuruluşların varlıkları, alacakları, öz kaynakları, borçları, taahhütleri, kar ve zarar hesapları arasındaki ilgi ve dengeleri ve mali yapıyı etkileyen diğer tüm öğeleri tespit ve tahlil etmek,
3. Kurul'a yapılan başvurulara, alınan, derlenen ve tevdi edilen bilgi ve belgelere, izleme, inceleme ve denetleme sonuçlarına ilişkin dosyaları inceleyip, Kurul'ca alınacak idari kararların dayanak ve gerekçesini oluşturan raporları hazırlamak, raportörlüğünü yapmak,
4. Mevzuat ve uygulama ile ilgili olarak karşılaşılan ya da Başkanlıkça gerekli görülen değişik konular hakkında etüd, araştırma ve incelemeler yapmak, görüş bildirmek, öneride bulunmak,
5. Gerekli görülen hallerde, mevzuata ilişkin tasarıların hazırlanmasına, görüşülmesine, Kurul içi ya da kuruluşlararası toplantı ve çalışmalara katılmak, konferans vermek, kurs ve seminerler yapmak,
6. Meslek personeli yardımcılarının en iyi biçimde yetiştirilmesine, bilgi ve deneyimlerinin geliştirilmesine yardımcı olmak, Kurul'un sınav komisyonlarına, grup ve ekiplerine, diğer çalışma komisyon, komite ve toplantılarına katılmak,
7. İktisadi, mali, hukuki, özellikle sermaye piyasası ve borsa mevzuatı, menkul değerler, para, altın ve döviz işlemleri, aracılık faaliyetleri, işletmecilik, muhasebe ve mali analiz gibi mesleki konularda yurt içinde ve yurt dışındaki gelişmeleri ve yayınları izlemek, gerekli dokümanı toplamak ve Başkanlıkça bu konularda öngörülen çalışma ve incelemeleri yapmak,

ile görevlidirler.

1.2. Sermaye Piyasası Kurulu Meslek Personelinin Yetkileri

 Sermaye Piyasası Kurulu meslek personeli:

1. Sermaye Piyasası Kanunu ve diğer kanunların sermaye piyasası ile ilgili hükümlerinin uygulanmasını, Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi anonim ortaklıklar ve yardımcı kuruluşlar nezdinde denetlemeye,
2. Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi anonim ortaklıklar ve yardımcı kuruluşlar, bunların iştirakleri ile bunlarla ilişkisi olan gerçek ve tüzel kişilerden görevleri ile ilgili görecekleri tüm bilgileri istemeye, bunların tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkilidirler.

1.3. Meslek Personelinin Yetiştirilmesi

Açılan Giriş Sınavında başarı göstererek Meslek Personel Yardımcılığına atanan adaylar en az üç yıllık bir yardımcılık dönemi geçirirler.

Kurul tarafından hazırlanan genel ve özel yetiştirme programları ile meslek personel yardımcılarının en iyi biçimde yetiştirilmesi sağlanır.

1.3.1. Yetiştirmede Amaç

• Mesleğin gerektirdiği manevi niteliklerin yerleşmesini sağlamak,
• Mesleki mevzuat ve uygulama ile, sermaye piyasası denetimi ve mali analiz yöntemlerini öğretmek,
• Yazışma ve rapor yazma tekniği konusunda bilgi ve yetenek kazandırmak,
• İktisadi ve mali konularda, özellikle sermaye piyasası alanında bilgilerini geliştirmek,
• Mesleki konularda bilimsel çalışma ve araştırma alışkanlığı kazandırmaktır.

1.3.2. Yetiştirme Programı
 
Tanıtma ve Hazırlama Dönemi

Giriş Sınavında başarılı olan adaylar için altı ayı geçmemek üzere Hizmet İçi Eğitim Programı düzenlenir. Adayların topluca katıldığı program, üniversite öğrenim üyeleri ile kıdemli meslek mensupları ve diğer uzman kişiler arasından oluşturulan eğitmenler tarafından yürütülür. Son olarak yapılan Hizmet İçi Eğitim Programında işlenen konu başlıkları kısaca aşağıda belirtilmiştir: 

• Kurulun tanıtımı ve sermaye piyasası kurulunun görev ve işlevleri
• Sermaye piyasası araçlarına ilişkin düzenlemeler (pay, borçlanma araçları, ipotekli borç senetleri vb)
• Sermaye piyasası kurumlarına ilişkin düzenlemeler (yatırım kuruluşları, derecelendirme kuruluşları, yatırım fonları, yatırım ortaklıkları vb)
• Muhasebe, kurul muhasebe standartları ve bağımsız denetim 
• Finans ve piyasaların işleyişi (ikincil piyasalar “borsalar, türev piyasalar”, BİAŞ, Takasbank vb)
• Sermaye piyasalarında gözetim ve denetim
• Sermaye piyasalarıyla ilgili diğer konuları (merkez bankası piyasaları, sermaye yeterliliği, kambiyo mevzuatı, sigortacılık, vergileme vb)

Hizmet İçi Eğitim Programının uygulamalı bölümünde ise sermaye piyasasındaki kuruluşların yerinde tanıtımı yapılmaktadır.
Böylece sürekli eğitim için destek veren Kurul, meslek personel yardımcılarının her alanda kendilerini yetiştirmelerini ve mesleğin gerektirdiği manevi niteliklere sahip olmalarını sağlamaktadır. 

Uygulamalı Eğitim Dönemi (Refakat Çalışmaları)

Meslek Personel Yardımcılarının eğitiminde önemli bir yer tutan refakat çalışmaları, ilgili Daire Başkanlarının sorumluluğu altında, bilgi birikimine ve deneyime sahip kıdemli meslek personelinin gözetiminde yürütülür. 18 aydan az olmamak üzere programlanacak bu dönemde, bir yandan teorik eğitim sürdürülürken aynı zamanda adayların,inceleme ve araştırma çalışmalarında fiilen görev alarak mesleki uygulamayı öğrenmeleri sağlanır.

Başlıbaşına İnceleme Dönemi

İlk iki dönem çalışmalarını başarı ile bitiren ve yeterlikleri saptanan meslek personeli yardımcılarına, başlıbaşına inceleme ve araştırma yaparak rapor düzenleme yetkisi verilebilir. Bu dönemde de yerinde inceleme ve denetim programlarının yanı sıra meslek içi kurs ve seminerlere devam edilir. Yetki alan Meslek Personel Yardımcılarına, yeterlik sınavına kadar geçecek olan dönemde daha önce edindikleri bilgi ve deneyimleri kullanma, inceleme sürecini kendi inisiyatifleriyle planlama ve uygulama olanağı sağlanır.

Yeterlik Etüdü

Kendilerine başlı başına inceleme ve araştırma yaparak rapor düzenleme yetkisi verilen uzman yardımcıları söz konusu yetkinin verildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde üç alternatifli olarak belirleyecekleri yeterlik etüdü konularını Daire Başkanlarına sunarlar. Etüt konuları Kurumsal İletişim Dairesinin koordinasyonunda ilgili Daire Başkanlarının katılımıyla birlikte belirlenir ve Kurul Başkan Yardımcılarının uygun görüşü ve Kurul Başkanlık Makamının onayı ile kesinleşir. Her etüt için ayrı bir Danışma Komitesi oluşturulmaktadır. İçerik olarak bilginin yoğun bir şekilde işlendiği ve bilimsel kurallara uygun bir şekilde hazırlanan etüt çalışmalarının kamuya açık olanları internet sayfamızda ve Kurulumuz kütüphanesinde kullanıcıların hizmetine sunulmaktadır. Etüt çalışmaları ile meslek personel yardımcılarına bilimsel araştırma yapma alışkanlığı kazandırılmaktadır.

Yeterlik Sınavı

Meslek Personel Yardımcıları, üç yılın sonunda yazılı ve sözlü aşamalardan oluşan yeterlik sınavına tabi tutulurlar.
Uzman yardımcıları yeterlik sınavı konuları aşağıda verilmiştir: 

• Mesleki Teknik Bilgi (Türkiye'de ve yabancı ülkelerde sermaye piyasası ve borsa işlemleri, menkul değerler, para, altın ve döviz işlemleri, aracılık faaliyetleri, finansman piyasasının işleyişi, bu piyasaya kamu müdahalesi ve müdahalenin tarihsel gelişimi, inceleme ve bilimsel araştırma teknik ve yöntemleri)
• Mesleki Mevzuat (Sermaye Piyasası Kanunu, Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Hakkında Kanun, Ödünç Para Verme İşleri Kanunu, meslekle ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve idari kararlar, mahkeme kararları)
• Muhasebe (Şirketler muhasebesi, mali tahlil, revizyon ve kontrol teknikleri)
• Diğer Konular (Vergi kanunları ve meslekle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili diğer mevzuat ve konular)

Uzman Hukukçu Yardımcılarının yeterlilik sınavlarında Muhasebe bölümü yerine Medeni Usul Hukuku, İcra ve İflas Hukuku, Ceza Usul Hukuku, İdari Yargılama Usul Hukuku konularından oluşan USUL HUKUKU başlığı altında sınav yapılmaktadır.
 
Bilişim Uzman Yardımcılarının yeterlik sınavlarında ise Muhasebe bölümü yerine Yazılım Geliştirme Kavramları ve Mimarisi, Programlama Dilleri, Algoritmalar ve Veri Yapıları, Bilgisayar Ağları ve İnternet Teknolojileri, İşletim Sistemleri konularından oluşan Bilişim Sistemleri Sınav yapılmaktadır.

Kurulun Karar Organı yukarıda belirtilen gruplara giren konularda çıkartmalar ve eklemeler yapabilir.

Yeterlik sınavı notları, yazılı ve sözlü sınav notları ile özel ve genel yetişme notlarından oluşur. Özel yetişme notu, tanıtma ve hazırlık dönemi notu, uygulamalı eğitim dönemi notu, etüd ve araştırma notu, inceleme raporları notu ve birim başkanının verdiği özel notlardan oluşur. Genel yetişme notu, sınava girenlerin çalışmaları ile yazmış bulundukları raporların değerlendirilmesi suretiyle sınav komisyonu tarafından takdir edilecek nottur.

1.3.3. Atanma

Yeterlik sınavında başarılı olanlar, Kurul Karar Organınca meslek personeli olarak atanırlar.