Sermaye Piyasası Faaliyetleri Kavramı

Sermaye Piyasası Kanunu’nun (SPKn) 34’üncü maddesinde sermaye piyasası faaliyetlerinin; sermaye piyasası kurumlarının bu Kanun kapsamındaki faaliyetleri, bu Kanun kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile bunlara ek olarak sunulan yan hizmetlerden oluştuğu ifade edilmiştir.
SPKn’nun 37’nci maddesinde yatırım hizmetleri ve faaliyetleri sayılmış olup, bu faaliyetler;

a) Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi,
b) Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi,
c) Sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı,
ç) Portföy yöneticiliği,
d) Yatırım danışmanlığı,
e) Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunularak satışa aracılık edilmesi,
f)  Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunmaksızın satışa aracılık edilmesi,
g) Çok taraflı alım satım sistemlerinin ve borsa dışı diğer teşkilatlanmış pazar yerlerinin işletilmesi,
ğ) Sermaye piyasası araçlarının müşteri namına saklanması ve yönetimi ile portföy saklanması,
k) Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması,
olarak belirlenmiştir. SPKn’nun 38’inci maddesinde ise yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketleri tarafından yapabilecek yan hizmetler sayılmıştır.

SPKn'nun 39’uncu maddesi uyarınca yatırım hizmetlerinin ve faaliyetlerinin düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilebilmesi için Kuruldan izin alınması zorunlu olup,  yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ancak yatırım kuruluşları tarafından yerine getirilebilir.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun internet sitesinde (www.spk.gov.tr); sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen kurumların unvan, adres ve telefon bilgileri ile hangi sermaye piyasası faaliyetlerde yetkileri bulunduğuna ilişkin bilgiler yer almaktadır.
 
İzinsiz Sermaye Piyasası Faaliyetinin Tespiti Üzerine Kurulca Alınabilecek Tedbirler ve Uygulanabilecek Yaptırımlar

Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alınmadan icra edilen sermaye piyasası faaliyetinin yaptırımı, SPKn’nun 109’uncu maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiş olup; anılan maddede “…Sermaye piyasasında izinsiz olarak faaliyette bulunanlar iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar...” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla; Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alınmaksızın sermaye piyasası faaliyetinde bulunulduğunun tespiti halinde Kurulumuzca Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmaktadır.

Diğer taraftan; Sermaye Piyasası Kurulu, SPKn’nun 99’uncu maddesi kapsamında, izinsiz sermaye piyasası faaliyetlerinin durdurulması için gerekli her türlü tedbiri almaya, her türlü hukuki ve cezai sorumluluk saklı kalmak kaydıyla, izinsiz sermaye piyasası faaliyet ve işlemlerinin doğurduğu sonuçların iptali ve nakit ya da sermaye piyasası araçlarının hak sahiplerine iadesi için tespit tarihlerinden itibaren bir yıl ve her hâlde vukuu tarihlerinden itibaren beş yıl içinde dava açmaya yetkili kılınmıştır.
 
Vatandaşlarımızdan Beklentimiz

Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alınmaksızın sermaye piyasalarında değerlendirilmek üzere para toplayan gerçek ve tüzel kişilere itibar edilmemesi gerekmekte olup; bu faaliyetlerde bulunulduğu konusunda bilgisi veya şüphesi olan vatandaşlarımızın Sermaye Piyasası Kurulu'na aşağıdaki telefon, faks ve adreslerden ulaşması mümkündür.